İlk Çağlardan bu yana düşünceleri ile insanlık tarihine rehber olmaya devam eden düşünürlerden 10 tanesini burada sizlerle paylaşmak istedik. Bu düşünürlere baktığımız zaman aradan 2500 yıllık bir zaman dilimi geçmesine rağmen fikirlerinin yaşadığını görürüz “fikirler ölmez insanlar ölür” düşüncesinin bir güzel örneği olarak bunları sizlerle paylaşalım dedim.
Senaca
Senaca MÖ 4 –MS 65 yılları arasında yaşamıştır. Devlet adamı, oyun yazarı, hitabet ustası. Hitabet üzerine çalışmış ve bu konuda ustalaşmıştır. Ruhun ölümsüzlüğüne inanırdı. İdam cezası vermeye yetkili hakim olarak avukatlık yapmıştır. Senatoya seçildi. Kısa cümleler ile etkili konuşma ustasıydı. İdama mahkum edildi. Ancak hastalığı bahane edilerek af edildi ve sürüldü. Neron’un eğitimini üstlendi. 16 yaşında imparator olan Neron’ un en yakını oldu. 64 yılında ünlü Roma yangınından sonra siyasetten ayrılarak kendisini felsefeye verdi. İmparatorun emri ile bilekleri kesilerek idam edildi.
Çiçero
MÖ 106 – MÖ43 yılları arasında yaşamıştır. Devlet adamı Bilgin, hatip ve yazardı. Devrin başarılı bir Hukukçusu olmasına rağmen o daha çok edebiyat ve felsefeyle ilgilendi. Sezar ile tatlı sert bir ilişkisi oldu. Sezar ölünce senatonun en güçlü kişisi oldu. Ülkenin kraldan sonra en güçlü adamı olmuştur. Kekeme olmasına rağmen çok çalışarak ülkenin en ünlü hatibi olmasın ile devre damgasını vurdu. 90’a yakın etkili konuşmasından 60 tanesi günümüze kadar gelmiştir.
Epikuros
MÖ 341- MÖ 270 yılları arasında yaşamıştır. Staoculuk ve Epikürcülük okullarının kurucusu olarak tanınır. “Gizli yaşa” temel felsefesidir. Dört ana başlıkta felsefesini topladı. 1) tanrılardan korkmanız gerekmez. 2) ölümden kaygı duymamız gerekmez. 3) iyiyi elde etmek kolaydır 4) Korkunç olana katlanmak kolaydır. Temel amaç mutluluğa ulaşmak. Doğru bilgininin önemini vurgulamıştır. “Ölümden korkmak anlamsızdır. Çünkü yaşadığımız sürece ölüm yoktur. Ölüm gelince de artık biz yokuz.”
Aristoteles
Mö354-MÖ 322 yılları arasında yaşamış olan Aristoteles Platonun öğrencisidir. Akademiye girmiştir. İskender’in hocalığını yaptı. İmparator olan İskender onu danışman olarak atadı. Onun savaş zamanında ise okulunda öğrencileri ile uğraşmıştır. İskender’in ölümünden sonra dinsizlikle suçlanınca o da Atina’dan kaçtı. Fizik ve Metafizik üzerine çalıştı. Dünya ve Evren üzerine araştırmalar yaptı. Zamanına göre mantıklı bir uzay fikri oluşturmuştur. Evrenin küresel olduğunu söylemiştir.
Demostios
MÖ 460- MÖ 370 yılları arasında yaşamıştır. İlkçağların en büyük doğa araştırmacısıdır. Yunanistan, Mısır ve İran’ı gezmiştir. Atomun varlığı ve etkileri üzerine çalışmıştır. Varlığı ve duyularımızı atomlar üzerinden açıklamaya çalışmıştır. Atomlar ile psikolojik durumları açıklamaya gayret etmiştir. Göreceli olarak iyi olanlar, maddi duyular, sevinçler, güzellik, şeref ve zenginlik gibi şeylerdir. Mutluluğun dengeli olmakla , sakin olmakla olabileceğini görmüştür. 24 asır öncesinden nerede ise günümüz insanının psikolojik durumunu özetlemiştir.
Diyojen
MÖ412- MÖ323 yılları arasında yaşamıştır. Sinoplu Diyojen olarak tanınır. Elinde fenerle gündüz sokaklarda gezerek “ Adam arıyorum “ demesi meşhurdur. Kendisine bir isteği olup olmadığını soran Büyük İskender’e “ gölge etme başka ihsan istemem” demesi ünlüdür. Ama bunların doğru olup olmadığı kesin değildir. Maddi şeylere değer vermez, zamanın hatiplerine, “zamanın uşakları” demesine rağmen, kendisi de iyi hatipti. “Ben bu dünyanın vatandaşıyım” diyen ilk düşünürdür.
Platon
MÖ427-MÖ 347 yılları arsında yaşamıştır. Halktan uzakta Akademi kurarak onunla uğraşmıştır. Bu okulda tartışma yöntemi ile dersler vermiştir. Ahlak ve siyasal ağırlıklı dersler vermiş ama Mantık ve Matematik ile desteklemiştir. Akademinin zamanın imparatorunca kapatılmasından sonra öğrenciler Sasani Kralının kucak açması ile MS 530 yıllarında bilim Bağdat’a ulaşmış ve İslami Bilimlerin doğmasına sebep olmuştur.
Sokrates
Mö 470-MÖ 399 yılları arasında yaşamıştır. Halkı zaman zaman toplayarak vaazlar vermiş , doğru bildiklerini halka anlatmış, onu kıskananlar mahkemeye vermiş,, mahkeme söylediklerini inkar ederse af edileceğini söylemiştir. O da söylediklerini inkar etmeyince “ Baldıran zehiri” içirilerek idam edilmiştir. “Hiç kimse bile bile kötülük işlemez, kötülükler bilginin eksikliğinden meydana gelir.” der. Dinsiz ve küfre sapmış olduğu söylenemez ama halkın boş inançlar ile uğraşmasını da istemez.
Herakleitos
Mö535 – MÖ 475 yılları arasında yaşamıştır. 69. Olimpiyat oyunları ile adını duyurmuştur. Sosyal yapıdan hoşlanmamış ve halktan uzak yaşamıştır. “Doğa üzerine” isimli Evren, Politika ve Tanrı Bilimi diye 3 bölümden oluşan bir kitap yazmıştır. Halkın anlamayacağı bir dil ile yazmıştır. Zıtlıklar aynı anda dönüşerek kendini oluşturur. Soğuğun ısınarak sıcak, nemlinin kuruyarak kuru olması gibi.. Logos herkeste ortak olan düşünce demektir. Her şey değişir fikrini savunmuştur. İnsan 3 şeyden meydana gelir ateş, su ve toprak. Sürekli dönüşüm ve değişim halindedir her şey.
Thales
Mö624- MÖ 546 yılları arasında yaşamıştır. Eski Yunan’da 7 Bilgenin ilkidir. Felsefe Thales ile başlamıştır. Hayatın özünün göklerde değil yerde olduğunu anlatır. Maddenin ilk ögesi sudur. Güneş tutulmasını önceden hesaplayarak haber vermiştir. Ayı, mevsimleri ve yılın 365 gün olduğunu Thales bulmuştur. Göklere bakarak piramitlerin boyunu hesaplamıştır. Nil nehrinin suyunun yükselmesini rüzgarla açıklamıştır. Geometride “ Thales Teoremi’ni o bulmuştur. Kendi adına teorem bulunan ilk insandır.
Bir önceki yazımız olan Büyük Bilge GANDİ'den 10 Hayat Dersi başlıklı makalemizde Albert Einstein yaşam, gandi kimdir ve gandiden sözler hakkında bilgiler verilmektedir.