Disiplin çocuğun fiziksel, duygusal ve sosyal gelişiminde yol haritası olma özelliği taşıyor. Davranışların sınırlarını belirleyen ve benliğin zeminini oluşturan disiplin, çocuklara istenen doğru davranış biçimlerinin kazandırılmasını amaçlayan bir yetiştirme anlayışı olmasıyla dikkat çekiyor.
Etkili ve doğru bir disiplin anlayışının çocuklarda kendini kontrol mekanizmasını geliştirdiğini, sorumluluk alma yetisine de olumlu katkı sağladığını belirten Reem Nöropsikiyatri Merkezi’nden Nöroloji Uzmanı Uzm. Dr. Mehmet Yavuz, konuyla ilgili görüş bildiriyor.
Disiplin verilirken, çocuğun akıl yürütme becerisi kazanması amaçlanmalı
Çocukluk döneminde doğruyla yanlışı ayırt etme ve akıl yürütme becerisinin yeterince gelişmediğini, anne babanın bu becerileri disiplin ile öğretebileceğini ifade eden Uzm. Dr. Mehmet Yavuz, görüşlerini şu sözlerle sürdürüyor: “Anne babalar çocuklarına disiplin verirken öncelikli olarak, çocuğa akıl yürütme becerisi kazandırmayı amaçlamalıdır. Yetişkin davranışlarıyla çocuğun kendi davranışları arasında bir bütünlük sağlamak, doğru bir disiplin açısından çok önemlidir. Disiplin kuralları uygulanırken, yetişkinin çocuğun seviyesine inmesi ve çocuğun dikkatle dinlenmesi gerektiği unutulmamalıdır. Yetişkinler ayrıca, çocuğun yaptığı seçimden sorumlu olmasını da öğretmeli, çocukların problem ortaya çıktığında çözüm odaklı düşünmelerini de öğretmelidir.”
Anne babanın çocuğa karşı tutumları demokratik olmalı
Disiplin sürecinde anne babanın çocuğa karşı demokratik bir tutum içinde olması gerektiğini söyleyen Uzm. Dr. Mehmet Yavuz, demokrasinin var olduğu ve çocuğun da katılacağı bir ortamda çözüm üretmenin büyük önem taşıdığını ifade ediyor. Yavuz, sözlerini aktarmayı sürdürüyor: “Kural tanımayan, her istediğini yapan, söz dinlemeyen çocuklar hem kolay mutlu olamazlar hem de davranışlarındaki benmerkezci tutum nedeniyle sosyal çevreleri tarafından dışlanma riskiyle karşı karşıya kalırlar. Bu nedenle, anne babaların çocuklarına bazı toplumsal kuralları ve sağlıklı davranış modellerini öğretmeleri gerekir.”
Disiplin sürecinde anne babalara öneriler
Sürekli anne baba tarafından korunmanın, sıkıntılı durumları kendi deneyimleriyle çözmeyi öğrenmelerine engel olmanın doğru bir tutum olmayacağını söyleyen Uzm. Dr. Mehmet Yavuz, görüşlerini aktarmaya devam ediyor: “Disiplin kazanma sürecince çocuklar, davranışlarının sonuçlarını görmeli ve davranışlarıyla ilgili ufak tefek de olsa sorumluluk almaya başlamalıdır. Anne babalar baskıcı olmayan bir disiplin tekniğini benimsemelidir.
Çocuğun davranışlarının altında yatan nedenin araştırılması ve çocuğun sorununun çözülmesi için ona yardımcı olunması da bu süreçte yapılması gerekenler arasında yer alır. Çocuğa yapılacak işle ilgili yetkinin önce ebeveynlerde olduğu hissettirilmelidir. Ancak, çocuğa emir verilmemeli ve yapılması gereken uygun seçenekler halinde sunularak, çocuğa seçme hakkı da tanınmalıdır. Çocuğun seçenekler arasında seçim yapması, onun kendine olan güvenini artıracaktır.
Çocuklara yanlışlarının nedenleri mutlaka açıklanmalıdır. Çünkü çocukların zihinsel işlevleri yetişkinlerde olduğu kadar gelişmemiştir ve bazı davranışların neden yapılmaması gerektiğini anlamakta zorlanabilirler. Çocuğu psikolojik ve fiziksel olarak incitmemek gerekir. Çünkü, bunlar çocukta olumsuz benmerkezci duyguları pekiştireceğinden, yanlış davranışın tekrarlanma olasılığı da artacaktır. Çocuk hatalı bir davranışı sonrasında hatasını anlarsa affedildiği hissettirilmelidir. Çocuğa gerektiği durumlarda hayır denilmelidir. Çocuğa bu şekilde konulacak sınır onu incitmeyecek, aksine ona güven verecektir.”
*
Haber 7
Bir önceki yazımız olan Beslenme Çantasında Olması Gerekli 10 Şey başlıklı makalemizde beslenme çantası nasıl hazırlanır, beslenme nasıl olmalı ve çocuk eğitimi hakkında bilgiler verilmektedir.
