İlkçağlardan günümüze kadar düşünceleri halen geçerliliğini koruyan ve aradan binlerce yıl geçmesine rağmen bugünlerde söylenilmiş gibi taze olan düşünürlerin düşüncelerini sizinle paylaşmak istedim.
Senaca
MS47-MS65 yılları arasında yaşamıştır. Düşünür, devlet adamı ve oyun yazarıdır. Hitabet üzerine çalışmalar yapmış ve hitabet üzerine ustalaşmıştır. Ruhun ölümsüzlüğüne inanırdı. İdam cezası vermeye yetkili yargıç ünvanı alarak hakimlik yaptı. Kısa cümleler ile etkili konuşmalar yapma konusunda oldukça ustaydı. İdama mahkûm oldu ama hastalığı bahane edilerek affedildi. Sonra sürgüne yollandı. Neron’un eğitimini üstlendi. 16 yaşında imparator olan Neron’un yakını oldu. Ünlü Roma yangınından sonra siyasetten ayrılarak kendisini felsefeye verdi. İmparatorun emri ile bileklerini keserek intihar etti.
Çiçero
MÖ106-MÖ 43 yılları arasında yaşamıştır. Devlet adamı bilgin, hatip ve yazardır. Devrinin başarılı bir hukukçusu olmasına rağmen o daha çok edebiyat ve felsefeyle ilgilendi. Sezar ile tatlı sert bir ilişkisi oldu. Sezar ölünce senatonun en güçlü kişisi oldu. Ülkede kraldan sonra en güçlü adamı olmuştur. Kekeme olasına rağmen çok çalışarak ülkenin en büyük hitabet ustalarından oldu. Güzel konuşmalarının 60 kadarı günümüze kadar gelmiştir.
Epikuros
MÖ 341 – MÖ270 yılları arasında yaşamıştır. Staoculuk ve Epikurculuk okullarının kurucusu sayılır. “Gizli yaşa” temel öğüdüdür. Dört ana başlıkta felsefesini tanımladı. 1. tanrılardan korkmamız gerekmez.2. Ölümden kaygı duymamız gerekmez. 3. iyiyi elde etmek kolaydır. 4.Korkunç olana katlanmak kolaydır. Temel amaç mutluluğa ulaşmak. Doğru bilginin önemini vurgulamıştır. “Ölümden korkmak anlamsızdır. Çünkü yaşadığımız sürece ölüm yoktur. Ölüm gelince de artık biz yokuz” der.
Aristetoles
MÖ384-MÖ 322 yılları arasında yaşamıştır. Platon’un öğrencisidir. Akademiye girmiştir. İskender’in hocalığını yaptı. İmparator olan İskender de onu danışman yaptı. İskender savaşta iken okullarda öğrencileri ile ilgilendi. İskender’in ölümünden sonra dinsizlikle suçlanınca o da Atina’dan kaçtı. Fizik ve Metafizik üzerine çalıştı. Dünya ve Evren üzerine araştırmalar yaptı. Zamanına göre mantıklı bire uzay fikri oluşturdu. Evrenin küresel olduğunu söylemiştir.
Demokritos
MÖ466-MÖ 370 yılları arasında yaşamıştır. İlkçağların em büyük doğu araştırmacısıdır. Yunanistan, Mısır ve İran’ı gezmiştir. Atomun varlığı ve etkileri üzerine çalışmıştır. Varlığımızı ve duygularımızı atomlar ile açıklamaya çalışmıştır. Atomlar ile psikolojik durumu açıklamaya çaba harcamıştır. Göreceli olarak iyi alanlar ve maddi duyular, sevinçlere, güzellik, şeref, ve zenginlik gibi şeylerdir. Murtluluğun dengeli olmakla, sakin olmakta bulunduğunu görmüştür. 24 asır önceden nerede ise günümüz insanının psikolojik durumunu anlatmıştır.
Diyojen
MÖ 412-MÖ 323 yılları arasında yaşamıştır. Sinopta dünyaya gelmiştir. Elinde fenerle gündüz sokaklarda gezerek “Adam arıyorum” demesi meşhurdur. Kendisine bir isteği olup olmadığını soran İskender’e “ Gölge etmem başka ihsan istemem” demiştir. Ama bunların doğru olup olmadığı bilinemez. Maddi şeylere değer vermezdi. Zamanın hatiplerine “Zamanın uşakları” demiştir. Kendisi de iyi bir hatiptir. “ Ben bu dünyanın vatandaşıyım” diyen ilk düşünürdür.
Platon
MÖ 427- MÖ 347 yılları arasında yaşamıştır. Halktan uzakta Akademi kurarak Bu okulda tartışma yöntemi ile dersler vermiştir. Ahlak ve siyasete ağırlık vermiş ama mantık ve Matematikle desteklemiştir. Zamanla Akademinin platonun ölümünden sonra zamanın hükümdarına kapatılınca öğrenciler Sasani kralının kucak açması ile MS 530 yıllarında Bağdat’a taşınarak bilim Ortadoğu’ya ulaşmış İslami ilimlerin doğmasına sebep olmuştur.
Sokrates
MÖ 470-MÖ 399 yılları arasında yaşamıştır. Halkı zaman zaman toplayarak vaazlar vermiş doğru bildiklerini anlatmıştır. Zamanla onu kıskananlar mahkemeye vermiş, mahkeme söylediklerini inkar ederse af edileceğini beyan etmiştir. İnkâr etmeyince “ Baldıran zehiri” ile idam edilmiştir. “Hiç kimse bile bile kötülük işlemez. Kötülük bilginin eksikliğinden meydana gelmiştir. Dinsiz ya da küfre sapmış olduğu söylenemez. Halkın boş inançlar ile uğraşmasını da istemeyen bir düşünürdür.
Herakleitos
MÖ 535-MÖ 475 yılları arasında yaşamıştır. 69. Olimpiyat oyunlarında adını duyurmuştur. Siyasal yapıdan hoşlanmaz. Halktan uzak yaşamıştır. Doğa diye 3 bölümlük Evren, Politika ve Tanrıbilim diye bölümlerden oluşan bir kitaptır. Halk dili ile yazmamıştır. Zıtlıklar aynı anda dönüşerek kendisi olur. Soğuğun sıcak, nemlinin kuruduğu gibi. Her şey değişir der. Logos herkeste ortak olan düşüncedir. İnsan 3 şeyden meydana gelir Ateş, Su ve Toprak. Evren sürekli dönüşüm ve değişim içindedir.
Thales
MÖ 624- MÖ 546 yılları arasında yaşamıştır. Eski Yunan’ın 7 bilgesinden ilkidir. Felsefe Thales ile başlamıştır. Hayatın özünün göklerde değil yerlerde olduğu tezini savunmuştur. Maddenin ilk ögesi sudur. Güneş tutulmasını önceden hesaplayarak haber verir. Ayı, mevsimleri ve yılın 365 gün olduğunu Thales hesaplamıştır. Gölgelerine bakarak piramitlerin boyunu hesaplamıştır. Nil’in suyunun yükselmesini rüzgârla açıklamıştır. Geometri de “Thales Teoremi” onun icadıdır. Kendi adına Teorem bulunan ilk insandır.
*
Turan Yalçın
www.turanyalcin.com
Bir önceki yazımız olan Uzak Asya'lı 10 Düşünür başlıklı makalemizde antik düşünürler, asyalı bilginler ve bilgeler hakkında bilgiler verilmektedir.
