Türk Edebiyatından 10 Kitap Özeti

Kitap okuma alışkanlığı olmayan bir milletiz. Bazen de okuma konusunu yalnız anlıyoruz. Örneğin diziye uyarlanan bir kitabı sırf sonra ki bölümlerde ne olacak merakıyla kitabı okuyoruz. Bende düşündüm ki 10 tane kitabın özetini paylaşırsam belki merak eder kitaplarını alır okursunuz.

ATEŞTEN GÖMLEK

Çocuğu ve kocası Yunanlılar tarafından öldürülen Ayşe, İstanbul’a akrabası Peyami ‘nin yanına gelir. Peyami ve Peyami’nin arkadaşı Binbaşı İhsan ile Anadolu’ya geçerek Milli Mücadele’ye katılırlar. Ayşe cephe gerisinde hemşire olarak çalışmaktadır. İhsan ile Peyami ise Anadolu’nun var olma mücadelesi yanında bir de Ayşe ‘ye karşı derinden derine besledikleri aşk ile uğraşırlar. Asıl ” Ateşten Gömlek” ikisi içinde bu aşk olur. Kezban adlı köylü kızı da karşılıksız bir aşkla İhsanı sevmektedir. Savaşta İhsan ile Ayşe ölmüş ve küçük bir köy mezarlığında toprağa verilmişlerdir. Peyami ise başından ağır yaralanmıştır. Oda bir süre sonra Cebeci hastanesinde ölür.

AYAŞLI VE KİRACILARI

Ayaşlı olarak bilinen İbrahim adlı şahıs bazıları karanlık olmak üzere çok çeşitli işler yapmıştır. Son olarak bir apartman dairesi alır ve dokuz odasını kiraya vererek geçimini sağlamaya çalışır. Dairesinde oturan şahıslar Türkiye’nin çeşitli yerlerinden gelmiş kişilerdir. Küçük bir Türkiye fotoğrafı gibi olan romanda bu kişilerin ilişkileri romanın sonuna dek anlatılır. Romanın sonlarına doğru herkes Ayyaşlının öldüğüne şahit olur.

CEZMİ

Sokulu Mehmet Paşa döneminde İstanbul’da başlayan olay Tebriz Sarayında son bulur. Cezmi savaşlarda kahramanlık gösteren ve şairlikte de hüneri olan bir yiğittir. İranlılara esir düşen Adil Giray ve Gazi Giray’ı kurtarma girişimleri ile de takdir toplamıştır. Perihan ve Şehriyar’ın bu mücadeleler sırasında Adil Giray’a aşık olmaları ile de romanda olaylar hareketlenir. Yapılan planlarla Cezmi esir düşen Adil Giray ile onu seven Perihan’ı kurtarmak istese de başaramaz. İki aşık öldürülür. Mezarlarını da Cezmi kazar.

DOKUZUNCU HARİCİYE KOĞUŞU

Yedi yıldan beri bacağındaki hastalıkla uğraşan hasta genç, tedavi için hastane hastane dolaşmaktadır. Son derece duyguludur ve iyileşebilmesi için sakin bir hayat yaşaması gerekmektedir. Ancak sıklıkla evlerine gittiği akrabası Nüzhet’e aşık olması ile heyecanlı günleri başlar. Nüzhet’in Ragıp adlı bir doktor ile evleneceğini öğrenmesi üzerine bunalıma girer ve hastalığı daha da artar. Doktorlar onu ameliyat ederek ayağını kurtarırlar, ancak biraz kısalmıştır.

KARABİBİK

Olay Antalya’nın Kaş ilçesine bağlı Beymelek köyünde geçmektedir. Babasından kalan tarlanın en son parçasını da Yosturoğlu’ya kaptırmamak için direnen Karabibik, tefeciden borç alarak iki öküz sahibi olur.  Tarlalarını süren Karabibik artık mutludur. Yosturoğlu ise aralarında ki husumeti bir kenara bırakır ve yeğeni Hüseyin’e Karabibik’in kızı Huri’yi ister. Karabibik bunu kabul eder. Hastalanmış olmasına rağmen kızının mürivetini gördüğü için gözü artık arkada değildir.

HUZUR

Annesini ve babasını küçükken kaybetmiş olan Mümtaz, amcasının oğlu İhsan tarafından büyütülür. Mümtaz Edebiyat fakültesinde asistandır ve aynı fakülteden mezun Nuran’ı sever. Nuran dul bir kadındır ve Mümtazla evlenmeyi kabul eder. Ancak Nuran’ı seven Suat’ın kendisini asması üzerine, Nuran bu ölümün kendi yüzünden olduğunu düşünerek Mümtazla evlenmekten vazgeçer. Nuran eski kocasıyla tekrar bir araya gelme kararı alır ve bunun üzerine Mümtaz iyice ümitsizliğe düşer. Birgün merdivenlerden çıkarken radyodan II.Dünya Savaşı’nın başladığı haberleri duyulmaktadır. Mümtaz ise merdivenlerde yere yığılır kalır.

YILANLARIN ÖCÜ

Anadolu’nun ücra köylerinin birinde yaşayan Bayram ve annesi Irazca, çok küçük bir toprak parçası ile yaşam mücadelesi verirler. Onurlu ve dürüst olan Bayram’ın işleri gittikçe iyi olmaktadır. Kendi hallerinde yaşayan bu ailenin yaşamı, evlerinin önüne Hacelinin ev yaptırma isteği ile allak bullak olur. Onlara göre Haceli’nin evinin bütün pisliği kendi evlerine akacaktır. Köyün muhtarının da çıkarı için Haceli’nin yanında olması işleri iyice sarpa sardırmıştır. Bayram’ın muhtarın evinde öldüresiye dövülmesi, bardağı taşıran son damla olur. Köye gelen kaymakama tüm olup bitenleri anlatan Irazca evin yapılmaması kararını çıkattırarak rahatlar. Ancak tüm bu olan olaylardan dolayıda Irazca aklını kaybetmiştir.

KİRALIK KONAK

Naim Efendi Abdulhamit döneminde emekli olmuş bir nazırdır. Torunları Cemil ve Seniha eski neslin yaşam tarzını beğenmedikleri ve küçük gördükleri için Naim bey’in eleştirilerine maruz kalırlar. Seniha bir zaman sonra konaktan kaçar. Bu durumu Naim Efendi’ye bağlayan damadı Servet Bey, eşini de alarak konaktan ayrılır. Daha sonra İstanbul’a geri dönen Seniha, babasının evine iner ve erkeklerle eğlencelere katılır. Naim Efendi konağı kiraya verip kız kardeşinin yanına gitmeyi düşünse de konağı iç karartıcı buldukları için kimse kiralamaz.

KÜÇÜK AĞA

Hoca lakaplı Mehmet Reşit Efendi, padişah yanlısı propaganda yapması için İstanbul’a gönderilmiştir. Hoca Kuvayi Milliye’yi vatana ihanetle suçlamaktadır. Bunun üzerine Ankara’da Hoca için “vur emri” çıkartılır. Hoca da daha sonra gizlenmeye başlar. Kendini kıstırırlarsa da yine de kaçar. Onun yakalanması görevi Arabistan cephesinde kolunu kaybeden Çolak Salih’e verilir. Çolak Salih Hoca’yı yakalar ve onunla konuşur. Hoca Kuvayi Milliye’nin haklılığını anlar ve saf değiştirerek Milli Mücadele hareketine destek verir.

MAİ VE SİYAH

Orta halli bir ailenin oğlu olan Ahmet Cemil, babasının ölümü üzerine annesinin ve kız kardeşinin geçimini temin etmek için çalışır. Kitap çevirileri ile para kazanan Ahmet Cemil birde roman yazmaktadır. Yazdığı romanın çok satmasıyla zengin ve ünlü olacağını, bunun sonucunda da sevdiği kız Lamia ile evlendiğini mai bir gecede hayalleyen Ahmet Cemil, roman sonunda yıkıma uğrar. Beklentilerinin hiçbiri gerçekleşmez. Mai bir gecede kurduğu hayallerin gerçekleşmemesiyle yıkıma uğrayan Ahmet Cemil siyah bir gecede annesiyle beraber İstanbul’u terk eder.

*

Aylin Tankaş

aylin.tankas@hotmail.com

www.Hepsi10Numara.com

Bir önceki yazımız olan Divan Edebiyatından 10 Önemli Nesir Yazarı başlıklı makalemizde divan edebiyatı hakkında, divan edebiyatı nesir örnekleri ve divan edebiyatı nesir yazarları hakkında bilgiler verilmektedir.