19. ve 20.YY’larda batıdan tarihimize çok etki eden, düşünce ve felsefe sistemimizi geliştiren düşünürler ortaya çıkmıştır. Günümüz gençlerinin pek tanımadığı ve ders kitaplarında da fazla yer verilmeyen bu düşünürleri kısaca sizlere tanıtmanın faydalı olacağını düşünerek buraya alıyoruz. Gençlerimiz kısaca tanıttığımız bu bilim adamlarını ayrıntılı araştırabilirler.
Hegel
1770 ve 1831 yılları arasında yaşayan Alman düşünür Hegel felsefede ilk defa tarih ve yapının önemini vurgulayan insandır. Efendi, köle kavramlarına açıklık getirerek öz farkındalık teriminin anlaşılmasına öteki kavramının önemine vurgu yapmıştır. Günümüzde çok kullanılan ötekileşme Hegel’in de kafa yorduğu bir terimdi. Ona göre bir fikir vardır. (tez) ona karşı olanların bir fikri vardır (antitez) bu fikirlerin çarpışması sonucu yeni bir fikir ortaya çıkar orta yol bulunur ve buna da sentez denir. En olgun fikirler sentez fikirlerdir. Sentez yolu ile insanların her şeyi öğrenebileceğine inanıyordu Hegel Mantık önemli şeydi. Mantık demek dünya demekti. Ona göre sanat ve dinin kaynaşması ile felsefe oluşur. Buna mutlak ruh da denir. Mutlak ruh tarih ruhunun gelişmesi sonucu oluşur. Bu çerçevede düşünerek bir ömür sürmüştür.
Comte
1798-1857 yılları arasında yaşamış olan ve pozitivist siyasal sistemin kitabını yazmış insandır. Temel felsefe dersleri 6 ciltte yayınlanmıştır. Mezar taşına bile yazılmasını istediği temel ilkesi şu olmuştur. “İlke olarak aşk, temel olarak düzen, amaç olarak ilerleme,” onun hayat felsefesini özetler ve mezar taşında yer alır. Pozitivist felsefenin ve sosyolojinin kurucusu olarak tanınan Comte’nin fikirleri bugün bile diri olarak pek çok yazara ve sosyoloğa ilham veriyor.
Marks
1818-1883 yılları arasında yaşamıştır. Engels ile tanışarak sıkı dostluk kurumuş ve beraber Kutsal Aile, Kapital gibi ünlü eserlerini yazmışlardır. Toplumun gelişim basamaklarını ilkel kominal – Kölelik – Feodalizm – Kapitalizm – Komünizm olarak tanımlar. Bu konularda kafa yorar ve Engel ile tanışmalarını hayatının dönüm noktası olarak tanımlayarak onunla iş beraber kitaplar yayınladı.
Engels
1820-1895 yılları arasında yaşamıştır. Evliliğin erkeklerin kadınlar üzerinde kurmak istediği baskı kurmak için ortaya attığı yalan olduğunu ileri sürerek bunu işçi ve işveren arasındaki ilişkilere benzetmiş ve Marks ile beraber Das Kapital ve Mutlu Aile kitaplarını yazarak dostluk kurmuş ve fikirlerinden karşılıklı olarak etkilenmişlerdir. Feminizm in temelini atan insan olarak da tanınır. Kadın haklarını savunur. Erkeklerin evlilikte kadına baskı yapmasına karşı çıkar. Evlilik ilişkilerini kapitalist toplumun burjuvaya baskısına da benzetir.
Nietzche
1884-1900 yılları arasında yaşamış olan şair yazar ve düşünürdür. Türkiye’de pek çok yazar düşünür ve din adamı onun fikirlerinden etkilenmiştir. Yazılarında ondan alıntılar yapmışlardır. İnsanca Pek İnsanca, Tan kızıllığı, Şen Bilim, İyinin ve Kötünün ötesinde gibi eserler vermiştir iyi ve kötünün farkını ve nedenleri üzerine durmuştur. Yazma ve okuma dolu bir hayat sürmüş olan Nietzche hayatının son 11 yılını bitkisel hayatta geçirmiş ve ölümünden asır sonra bile fikirleri ışık açmaktadır günümüz düşünürlerine.
Freud
1856 -1939 yılları arasında yaşayan Freud, kakoin üzerine uzmanlaşmış onun uyuşturucu ve ağrı kesici yönü üzerine araştırmalar yaparak insan psikolojisi üzerine etkilerine kafa yormuştur. Modern psikolojinin ve psikanalizin kurucusu olarak tanınır. “Yaşamım ve Psikanaliz” kitabında bunu yazmıştır. Günümüzde psikoloji kitaplarında sık sık Freud’un fikir ve eserlerinden faydalanılır.
Weber
1864-1920 yılları arasında yaşamıştır. “Sosyal Bilimlerin babası” olarak tanınmıştır. Sosyal problemlerden çoğunu ekonomi ile çözülebileceğini göstermiştir. Almanya’da birçok Üniversitede sosyoloji okuttu. Alman tarihinde ilk defa “sosyoloji enstitüsünü kurdu. Siyasete de girdi ama umduğunu bulamayınca bıraktı. Hayatını sosyolojinin gelişimi ve anlaşılmasına adayan insan olarak tanındı.
Camus
1913-1960 yıları arasında yaşamıştır. Çağımız insanının içine düştüğü yabancılaşmadan nasıl kurtulabileceği üzerine kafa yordu. Pozitivizmin en önemli savunucularından birisi olarak tanınır. Cezayir den yana bir politika izledi. 1957 yılında Nobel Edebiyat ödülünü almıştır. Kipling’den sonra bu ödülü almış olan en genç yazardır. Ölümünden 10 yıl sonra Mutlu Ölüm(1970) kitabı yayınlanmıştır. Romanları mutluluk, keder, yaşam, ölüm, karanlık, aydınlık gibi insanın temel hayat tanımları üzerine kurulmuştur.
Faucoult
1926-1974 yılları arsında yaşamıştır. Felsefe ve psikoloji diploması almıştır. “Deliler Medeniyeti” tezi ile de doktorasını almıştır. “Kelimeler ve şeyler”(1966) yayınlandı. Bu kitabıyla tanındı özellikle. 1975 yılında en önemli eseri olan “Hapishanenin Doğuşu” kitabı yayınlandı. “Cinselliğin tarihi” kitabını yayınladı. Yazılarının ana konuları hapishane, polis, sigorta, delilik cinsellik, eşcinsellik, sosyal haklar konusunu içerir.
Kant
1724-1804 yılları arasında yaşamıştır. Alman Felsefe okulunun kurucularından birisi olarak kabul edilir. 1758 yılında “Evrensel Doğal tarih ve Cennetler Teorisi” kitabını yazdı. Kritik felsefe teorisini bulmuştur. Kritik’in ayırt etme yani eşleştirme olduğunu söyledi. Duyarlılık, zihin ve akıl ele alınarak eleştiriden geçirilir. Kendinden sonraki bilim adamlarına da yol göstermiştir.
*
Turan Yalçın
www.turanyalcin.com
Bir önceki yazımız olan Güzel Konuşmak Hakkında 10 Güzel Söz başlıklı makalemizde etkili konuşma teknikleri, etkili konuşmak ve güzel konuşma örnekleri hakkında bilgiler verilmektedir.
