7
2014
Modern Türk Şiirinde Bellek Arayışı
Kısa bir süre evvel çıkan bir kitap şiir, edebiyat çevrelerinde bir hayli ilgi çekiyor. Alışageldiğimiz şiir çözümlemelerinin çok dışında, ele aldığı şairi ve metni Türkiye’nin geçirmiş olduğu siyasal, tarihsel ve sosyolojik olgular merkezinde inceleyen kitap, alanında öncü bir çalışma. Şiir ve yazılarını birçok önemli dergiden takip ettiğimiz Selçuk Küpçük’ün, Modern Türk Şiirinde Bellek Arayışı (Granada Yayınları) ismini taşıyan çalışması “edebiyat sosyolojisi” alanının başucu kitaplarından sayılabilir.
Günümüz şiirinin 27 Mayıs Darbesi, Kürt Meselesi, Alevilik Meselesi, İslamcılık, yakın dönem tarih ve ekoloji ile kurduğu ilişkiyi 6 şair üzerinden çözümlemeye çalışan Küpçük’ün iddiaları da bir hayli ufuk açıcı. Mesela İkinci Yeni şiirinin ve daha da öze inersek aşk şiirlerinin önemli şairi Cemal Süreya’nın çıkarmış olduğu Papirüs dergisinde 27 Mayıs Darbesinin açıktan desteklediğini belirten Küpçük, o dönem yayınlanan farklı dergileri de inceleyerek mevcut edebi ortamın darbe karşısındaki şaşırtıcı tutumun ortaya koyuyor.
Süreya’nın darbeden birkaç ay sonra çıkardığı Papirüs dergisinde yayınladığı “555K” başlıklı şiirinde geçen ve hepimizi şaşırtan ifadelerin yanında, oldukça politik metinlerle de 27 Mayıs darbesinin ruhuna uygun bir pozisyon aldığının belirtildiği kitapta bu şiire de yer verilmiş. “Biz şimdi yan yana geliyor ve çoğalıyoruz / Ama bir ağızdan tutturduğumuz gün hürlüğün havasını / İşte o gün sizi Tanrılar bile kurtaramaz” gibi ağır dizelerin bulunduğu şiirin ardından Adnan Menderes’in asıldığını bilmek oldukça üzücü.
İdam edilen Menderes’in yurtdışı seyahatinden dönüşte Kızılay’da toplanıp gösteri yapmak ve başbakanı tartaklamak amacıyla bir araya geleceklere şifreli şekilde iletilen “555K”, yani beşinci ayın beşinde saat beşte Kızılay’da anlamına gelen gizli ifadeyi bir şiire çeviren Cemal Süreya’yı eleştiriyor Küpçük. Sadece O’nu değil aslında. Hem darbe öncesi, hem de darbe sonrası cuntacılar ile iş tutan birçok şairi, yazarı, eleştirmeni ifşa ediyor kitap. Mesela eleştirmen Fethi Naci’nin cuntacılığı ile bilinen Yön dergisinde 1965 seçimlerinde Adalet Partisi’nin kazanması ardından yeniden hazırlık için darbe öncesi döneme dönmeyi önermesi gerçekten şaşırtıcı. Bunun yanında Cemal Süreya’nın bizzat kendisinin resmi ideolojinin bir mağduru, Dersimli bir çocuk olmasının da ironikliğini sorguluyor Küpçük.
Bugünlerde çok tartışılan İslamcılık meselesinde de Küpçük, özellikle Erdem Bayazıt ve Cahit Zarifoğlu üzerinden dergiler merkezinde bir araya gelen kuşakları incelemiş. Maraş’taki yerel gazetelerden, Sezai Karakoç’un Diriliş dergisine, oradan Nuri Pakdil’in Edebiyat’ına ve ardından Mavera’ya uzanan bu dergi hattı üzerinden 1950’lerin sonundan 1980’lere uzanan bir uzun yolculuğu İslamcı yayınlar merkezinde masaya yatırmış.
Bejan Matur ile ilgili de bir yazısı bulunan Küpçük, Matur’un verili şiir dilinin dışına çıkması ve hem alevi, hem Kürt, hem de kadın olması bakımından kendisine yapılan eleştiriler üzerinden yeni bir çözümlemeye girişiyor. Bu bağlamda günümüz şiirinin Kürt Meselesi’ne 30 yıllık acıya rağmen mesafeli kaldığını belirtip, bunun gerekçelerini aralamaya çalışıyor.
Kentleşme, modernitenin ürettiği kriz ve bunun modern bireyde doğurduğu yaralı belleği, yakın dönem tarih ile hesaplaşma deneyimini, kentten kaçış ve ekolojiye sığınma eğiliminin yine farklı isimler üzerinden incelenmeye alındığı kitap eleştiri dünyamıza yeni kapılar aralıyor.
*
Selçuk Küpçük / Modern Türk Şiirinde Bellek Arayışı / GranadaKitap
*
Lilay Koradan
lilaykoradan@gmail.com
Bir önceki yazımız olan İncilay Özdemir ile 10 Soruda 'Aramızdaki Deliler' başlıklı makalemizde aramızdaki deliler, aşk kitapları ve en iyi kitaplar hakkında bilgiler verilmektedir.
Benzer Yazılar
Bir Yorum Yap
Giriş
Kategoriler
- Bilgisayar ve Oyun (35)
- Bilim ve Teknik (42)
- Burç ve Astroloji (7)
- Çocuk Eğitimi (57)
- Din ve İnanç (58)
- Düşünce Fikir (61)
- Edebiyat (92)
- Eğitim ve Öğrenim (42)
- Eğlenceli Bilgiler (81)
- Garip ve Tuhaf (36)
- Genel Bilgiler (114)
- İlginç Bilgiler (58)
- İnternet ve Teknoloji (41)
- İş Dünyası ve Ekonomi (20)
- Kadın ve Erkek (96)
- Kişisel Gelişim (184)
- Kitap Dergi (86)
- Kültür Sanat (23)
- Magazin ve Ünlüler (59)
- Müzik ve Seyahat (27)
- NBA ve Basketbol (4)
- Pet ve Hobi (15)
- Psikoloji ve Sosyoloji (7)
- Sinema ve Tiyatro (10)
- Spor ve Sağlık (59)
- Tarih ve Felsefe (43)
- Tıp ve Sağlık (129)
- Yabancı Dil (8)
- Yemek ve İçmek (17)
En Çok Okunan Yazılar
- Türk Edebiyatının En İyi 10 Deneme Yazarı
- A'dan Z'ye Harry Potter Büyüleri
- Kitap Okumanın 10 Faydası
- Kitap Sevdalısı 10 Ünlü Kişi
- En Dandik 10 Süper Kahraman
- Türk Edebiyatından 10 Kitap Özeti
- Sıradışı Türk Yazarlarından 10 Alıntı
- İyi Bir Okur Olmanın 10 Yolu
- Kösem Sultan'dan 10 Tarihi Söz
- Sıradışı Yazarlardan 10 Alıntı
Son Yazılar
- Çocukların En Çok Sevdiği 10 Oyun
- Montessori Eğitiminin 10 İlkesi
- Korona Kaygısı ile Baş Etmenin 10 Yolu
- Milyonluk Eşekler
- İhsan Dede’nin Patatesleri
- Sosyal Medya Tacizleriyle Mücadelenin 10 Yolu
- Kendine İyi Davranabilmenin 10 Yolu
- Beslenme ve Diyetetik Zirvesi
- Sürdürülebilir Bir İlişkinin 10 Yolu
- Seni Seviyorum Demenin Sayısız Yolu Var