Pek çok anne babanın en önemli sorunu ‘’çocuğum yemiyor, iştahsız ne yapsam ne etsem bunu çözemedim’’ yakınmasıdır. Ailelerin iştah konusunda haklı kaygıları vardır. Çocuklarının büyüme ve gelişmelerinin geri kalacağı, ders başarılarının düşeceği gibi. Çoğu zaman iştahsızlığa çare doktor kapılarında aranır, peki bulunur mu? Eğer altta yatan önemli bir hastalık yoksa, iştahsızlık yada sizin anlayacağınız kötü yeme alışkanlığı, çocuğa ailesi veya çevresinden kalan kötü bir mirastır. Yani ‘’kabahat senin, ? demeye de dilim varmıyor ama ? kabahatin çoğu senin, canım kardeşim! ‘’
Aileler genellikle bu durumu kabul etmek istemezler. Biz çocuklarda yoğun bir şekilde görülen iştahsızlık sorunu ile ilgili önemli ve eğer yerine getirilirse çözüm olabilecek pratik öneriler sunacağız.
Nerden başlasak? Her meselede olduğu gibi en başından başlayalım. Ailelerin en büyük güçlüğü abur cubur yiyerek beslenen çocuğun arkadaşlarının baskısı ve televizyon reklamlarıdır. Pek çok anne baba bu ağır baskıya teslim olur ve dış dünyadan gelen tüm yemek önerilerini kabul eder. Neden? Çünkü çocuk bastırır ve zaten bir savaş alanı olan yemek saatleri, çocuğun isteğine göre düzenlenir. Bu kısır döngüyü kırmalıyız.
Evde mutlaka günlük yemek yapılmalıdır. Özellikle aile her sabah kahvaltı yapmalı; akşam mümkünse öğleyin bile birlikte yemek yemelidir. Yemek saatlerinde çocukların kendi odalarında yada TV karşısında yemek yemesine kesinlikle müsaade edilmemelidir. Yemek yenilirken TV’yi kapayın. Çizgi film izlerken yemek yedirmeyin. Yemeğin özel bir zaman ayırılarak yapılması gereken önemli bir etkinlik olduğunu çocuğunuza fark ettirin.
Evde yapılacak yemeğin malzemelerini birlikte satın alın, tüm alış veriş ve yemek pişirme sürecine çocuğu dahil edin. Yemek yapılırken çocuktan mutlaka yardım alın. Sofranın bir kısmını onun kurmasına müsaade edin. Malzeme alırken fikrini alın.
Evde sağlıklı atıştırmalık meyveler ve kuruyemişler bulundurun. Biz size her gün çocuğunuza en az 20 gram fındık yedirmenizi öneriyoruz. Çalışmalar çinkonun, özellikle erkek çocuklarda, hafıza ve okul performansını arttırdığını göstermiştir. İyi çinko kaynakları sığır eti, karaciğer, kuru fasulye, bezelye, kepekli tahıllar, zenginleştirilmiş tahıllar, fındık, süt, kakao, ve kümes hayvanlarının etleridir. Fındığın içinde bol bulunan Selenyum, Çinko, Demir ve Kalsiyum ve enerji verici içerik çocuğun güçlü ve sağlıklı olmasını sağladığı gibi mutlu olmasını da sağlar. Sağlıklı atıştırmalık bulundurulması hayatidir. Çünkü çocuk bu şekilde cips, kurabiye, şekerli içeceklerden uzak durur.
Çocuklarını sağlıksız yiyeceklerle ASLA ödüllendirmeyin. Onlarla kola, cips, çikolata üzerinden pazarlık yapmayın. Mesela derslerini iyi yapması karşılığında ona asla şeker armağan etmeyin. Taviz vermeyin.
Çocuklar aç ve dinlenmiş olduklarında yeni bir yemek sunun. Mesela enginar yemeğini ilk defa yaptığınızda çocuğunuzun aç olmasına dikkat edin. Bu yemek sırasında ondan yardım alın. Biberini tuzunu yemeğin içine onun atmasını sağlayın. Kabulü artırmak için çocuğun sevdiği yemeğin yanında yeni olan yemeği sunun. Beğenmeyeceğini fark ettiğiniz yemeği farklı şekiller vererek servis edin. Çocuğa fark ettirmeden tabi. İlk siz yiyin, iştahla. Çocuklar taklit etmeyi sever. Meyve suyu baskısına dayana bilecek anne baba az bulunur. Şekerli içecekleri günde tek ve kısıtlı miktarla sınırlandırın.
Sebzelere şekiller verin. Muz dilimleri için gözler, burun için bir havuç, kabak için bir gemi, karnabahar için bir ağaç yapabilirsiniz. Ananas, muz, çilek, üzümden dondurulmuş meyve dondurmaları, kekler yapa bilirsiniz.
Evde her zaman bol taze meyve, yıkanmış sebzeler ve atıştırmalıklar bulundurun. Elma, armut, muz, üzüm, incir, havuç ve kerevizi çocuğun kaçak yemesine müsaade edin. Ekstra protein için yoğurt, fındık ezmesi, ve tahin bulundurun.
Kas büyümesi ve vücudun gelişmesi için, gençler günde 45-60 gram porotein almalıdır. Çoğu genç rahatlıkla et, balık ve sütle beslenerek bu ihtiyacını karşılarlar ama fakir veya vejetaryenler ihtiyaçlarını fasulye ve fındıkla giderebilir.
Birçok insan kalsiyumu gençliğinde yeterli miktarda alamadığı için, ileri yaşlarda kemik erimesi (osteoporoz) hastalığına yakalanmaktadır. Her gün gerekli kalsiyum alımı 1200 mg dır. Süt, kalsiyum katkılı meyve suları ve tahıl, susam ve ıspanak gibi yapraklı yeşillikler kalsiyum yönünden zengin besinlerdir.
*
BONUSLAR
* Demir eksikliği anemisi, yorgunluk ve halsizliğe neden olabilir. Erkekler her gün 12 mg gerekir ve genellikle menstruasyon sırasında demir kaybeden genç kızlar için bu oran 15 mg dır. Demir açısından zengin gıdalar kırmızı et, tavuk, fasulye, fındık, zenginleştirilmiş tahıllar, ıspanak ve lahana gibi yeşil yapraklı sebzelerdir.
* Çocuğunuzla yürüyüşler yapın, onunla bol bol konuşun. Birlikte ambalajlı gıdaların içeriklerini okuyun. Bu maddeleri araştırması için ona fırsat verin, tartışın.Çocuğunuza hayatın sorumluluklar ve özgürlükler bütünü olduğunu öğretin. Yani işin özü yemek yemek bir davranış biçimidir. Öğrenilir ve öğretilir. Biz nasıl beslenirsek çok büyük aksilik olmadığı sürece çocuklarımızda aynı şekilde beslenir..
Umarım faydalı olmuşuzdur… Afiyet olsun….
*
Dr.Erdal Yanbuloğlu
Sağlık Editörü
FINDIKBU.com
Bir önceki yazımız olan Gripten Korunmanın 10 Yolu başlıklı makalemizde girip olmamak için, giripten nasıl kurtulunur ve grip nedir hakkında bilgiler verilmektedir.
